Tekst ustawy przekazany do Senatu zgodnie z art. 48 regulaminu Sejmu
                                                                                
                                                                                
                                                                                
                                                                                
                                                                                
                                     USTAWA
                         z dnia 12 października 2000 r.
                                        
                      o zmianie ustawy o ochronie przyrody
                                        
                                        
                                     Art. 1.
W ustawie z dnia 16 października 1991 r. o ochronie przyrody (Dz.U. Nr 114, poz.
492, z 1992 r. Nr 54, poz. 254, z 1994 r. Nr 89, poz. 415, z 1995 r. Nr 147,
poz. 713, z 1996 r. Nr 91, poz. 409, z 1997 r. Nr 14, poz. 72, Nr 43, poz. 272,
Nr 54, poz. 349, Nr 133, poz. 885 oraz z 1998 r. Nr 106, poz. 668) wprowadza się
następujące zmiany:
1) art. 1 otrzymuje brzmienie:
     "Art. 1. Ustawa określa cele, zasady i formy ochrony przyrody ożywionej i
           nieożywionej oraz krajobrazu.";
2) art. 2 otrzymuje brzmienie:
      "Art. 2. 1. Ochrona przyrody, w rozumieniu ustawy, oznacza zachowanie,
              właściwe wykorzystanie oraz odnawianie zasobów przyrody i jej
              składników, a w szczególności:
           1) dziko występujących roślin lub zwierząt,
           2) siedlisk przyrodniczych,
           3) siedlisk gatunków chronionych roślin lub zwierząt,
           4) zwierząt prowadzących wędrowny tryb życia,
           5) roślin lub zwierząt, objętych ochroną na podstawie odrębnych
              przepisów,
           6) przyrody nieożywionej,
           7) krajobrazu.
         2. Ochrona przyrody ma na celu:
           1) utrzymanie procesów ekologicznych i stabilności ekosystemów,
           2) zachowanie różnorodności biologicznej,
           3) zachowanie dziedzictwa geologicznego,
           4) zapewnienie ciągłości istnienia gatunków roślin lub zwierząt wraz
             z siedliskami poprzez utrzymywanie lub przywracanie ich do
             właściwego stanu,
           5) utrzymywanie lub przywracanie do właściwego stanu siedlisk
             przyrodniczych, a także innych zasobów przyrody i jej składników,
           6) kształtowanie właściwych postaw człowieka wobec przyrody.";
 3) po art. 2 dodaje się art. 2a w brzmieniu:
      "Art. 2a. Ilekroć w ustawie jest mowa o:
         1) banku genów - rozumie się przez to ośrodek gdzie genotypy są
           przechowywane poza ich naturalnym środowiskiem, wyposażony w
           niezbędne budowle i urządzenia,
         2) korytarzu ekologicznym - rozumie się przez to obszar pomiędzy dwoma
           lub wieloma obszarami chronionymi, niezabudowany, umożliwiający
           migracje roślin i zwierząt,
         3) ochronie ścisłej - rozumie się przez to całkowite zaniechanie
           ingerencji człowieka na stan ekosystemów i składników przyrody,
         4) ochronie częściowej - rozumie się przez to czynną ochronę
           ekosystemów i składników przyrody w celu przywrócenia stanu
           naturalnego lub ich utrzymania w stanie zbliżonym do naturalnego,
         5) ochronie krajobrazowej - rozumie się przez to zrównoważony rozwój
           obszaru oraz zachowanie cech charakterystycznych krajobrazu,
         6) ogrodzie botanicznym - rozumie się przez to wydzielony, odpowiednio
           wyposażony, zagospodarowany i urządzony teren, będący miejscem
           uprawy roślin różnych stref klimatycznych i środowisk życia lub
           roślin określonego rodzaju oraz związanej z tym działalności naukowo-
           badawczej, dydaktyczno-wychowawczej, popularyzatorskiej i
           rekreacyjnej,
         7) ogrodzie zoologicznym - rozumie się przez to wydzielony,
           odpowiednio wyposażony, zagospodarowany i urządzony teren będący
           miejscem życia zwierząt i związanej z tym działalności naukowo-
           badawczej, dydaktyczno-wychowawczej, popularyzatorskiej i
           rekreacyjnej,
         8) otulinie - rozumie się przez to strefę ochronną wyznaczoną
           indywidualnie dla określonej formy ochrony przyrody zabezpieczającą
           ją przed zagrożeniami zewnętrznymi,
         9) planie ochrony - rozumie się przez to podstawowy dokument
           opracowywany dla szczególnych form ochrony przyrody zawierający opis
           formy ochrony oraz cele prowadzenia działań ochronnych, katalog
           zadań i sposobów ich wykonania,
         10) roślinie - rozumie się przez to wybrany element królestwa roślin
           lub królestwa grzybów,
         11) siedlisku przyrodniczym - rozumie się przez to obszar lądowy lub
           wodny, naturalny lub półnaturalny, wyodrębniony w oparciu o cechy
           geograficzne, abiotyczne i biotyczne,
         12) siedlisku roślin lub siedlisku zwierząt - rozumie się przez to
           obszar występowania gatunków roślin lub zwierząt,
         13) starodrzewiu - rozumie się przez to drzewostan lub pojedyncze
           drzewa, które przekroczyły fazę przeciętnego przyrostu lub osiągnęły
           wiek rębności w rozumieniu przepisów o gospodarce leśnej,
         14) środowisku przyrodniczym - rozumie się przez to krajobrazy wraz z
           tworami przyrody nieożywionej, naturalne i przekształcone siedliska
           przyrodnicze wraz z występującymi w nich roślinami i zwierzętami,
         15) właściwym stanie siedliska - rozumie się przez to stan, w którym
           naturalny zasięg siedliska oraz tereny mieszczące się w obrębie tego
           zasięgu są stałe lub zwiększają się, a specyficzna struktura i
           funkcje konieczne do jego długotrwałego zachowania istnieją i będą
           istnieć w dającej się przewidzieć przyszłości oraz stan ochrony
           tworzących go gatunków roślin lub zwierząt jest właściwy,
         16) właściwym stanie gatunku - rozumie się przez to stan, w którym
           dane o dynamice liczebności populacji tego gatunku wskazują, że
           gatunek utrzymuje się w skali długoterminowej jako trwały składnik
           swojego siedliska, zasięg gatunku nie zmniejsza się ani też nie
           ulegnie zmniejszeniu w dającej się przewidzieć przyszłości oraz
           istnieje i będzie istniało w przyszłości siedlisko wystarczająco
           duże, aby utrzymać te populacje przez dłuższy czas,
         17) zagrożeniach zewnętrznych - rozumie się przez to czynniki mogące
           wywołać zmiany cech fizycznych, chemicznych lub biologicznych w
           składnikach chronionej przyrody, wynikające z działalności człowieka
           lub z przyczyn naturalnych.";
4) art. 4 otrzymuje brzmienie:
     "Art. 4. Cele ochrony przyrody są realizowane przez:
           1) uwzględnianie wymagań ochrony przyrody w polityce ekologicznej
             państwa, programach ochrony środowiska i zrównoważonego rozwoju
             przyjmowanych przez organy jednostek samorządu terytorialnego,
             strategiach rozwoju województw, wojewódzkich i miejscowych planach
             zagospodarowania przestrzennego, studiach uwarunkowań i kierunków
             rozwoju przestrzennego gmin,
           2) obejmowanie zasobów przyrody i jej składników formami ochrony
             przewidywanymi ustawą lub przepisami szczególnymi,
           3) opracowywanie i wykonywanie planów ochrony określonych w ustawie
             obszarów objętych ochroną oraz programów ochrony gatunków i ich
             siedlisk.";
5) w art. 10 pkt 3 otrzymuje brzmienie:
     "3) rada parku narodowego,";
6) w art. 11:
   a) ust. 1 otrzymuje brzmienie:
     "1. Członków Państwowej Rady Ochrony Przyrody na kadencję trwającą 3 lata
       w liczbie 30 powołuje minister właściwy do spraw środowiska spośród
       działających na rzecz ochrony przyrody, przedstawicieli:
         1) nauki,
         2) praktyki,
         3) organizacji społecznych.",
   b) po ust. 2 dodaje się ust. 2a w brzmieniu:
      "2a. W ramach Państwowej Rady Ochrony Przyrody działają komisje
          problemowe, do których minister właściwy do spraw środowiska, na
          wniosek przewodniczącego Rady, może powołać także osoby spoza jej
          składu.",
   c) ust. 5 otrzymuje brzmienie:
     "5. Działalność Państwowej Rady Ochrony Przyrody i komisji problemowych
       jest finansowana z budżetu Ministerstwa Środowiska.";
7) w art. 12 ust. 1 otrzymuje brzmienie:
  "1. Członków wojewódzkiej komisji ochrony przyrody na kadencję trwającą 3
     lata w liczbie 20 powołuje wojewoda spośród działających na rzecz ochrony
     przyrody, przedstawicieli:
     1) nauki,
     2) praktyki,
     3) sejmiku wojewódzkiego,
     4) organizacji społecznych,
     5) organizacji gospodarczych.";
8) w art. 12 ust. 4 otrzymuje brzmienie:
  "4. Do zadań wojewódzkiej komisji ochrony przyrody należy w szczególności:
     1) ocena stanu i potrzeb ochrony przyrody,
     2) przygotowywanie opinii i wniosków z zakresu ochrony przyrody,
     3) opiniowanie projektów aktów prawa miejscowego w zakresie ochrony
       przyrody wydawanych przez wojewodę,
     4) opiniowanie projektów inwestycji i programów wpływających na system
       obszarów chronionych, w tym regulacji rzek, melioracji bagien i dolin
       rzecznych.";
9) tytuł rozdziału 3 otrzymuje brzmienie:
    "Formy ochrony przyrody";
10) art. 13 otrzymuje brzmienie:
       "Art. 13. 1. Poddanie pod ochronę następuje przez:
           1) tworzenie parków narodowych,
           2) uznawanie określonych obszarów za rezerwaty przyrody,
           3) tworzenie parków krajobrazowych,
           4) wyznaczanie obszarów chronionego krajobrazu,
           5) wprowadzanie ochrony gatunkowej roślin i zwierząt,
           6) wprowadzanie ochrony w drodze uznania za:
             a) pomniki przyrody,
             b) stanowiska dokumentacyjne,
             c) użytki ekologiczne,
             d) zespoły przyrodniczo-krajobrazowe.
         2. Obszary wymienione w ust. 1 w pkt 1-4 tworzą krajowy system
           obszarów chronionych. System ten stanowi układ przestrzenny
           wzajemnie uzupełniających się form ochrony przyrody, łączonych
           korytarzami ekologicznymi.
         3. Poddanie pod ochronę obszarów, które stanowią nieruchomości, nie
           będące własnością Skarbu Państwa, następuje za zgodą właściciela lub
           po wywłaszczeniu za odszkodowaniem.";
11) po art. 13 dodaje się art. 13a i 13b w brzmieniu:
      "Art. 13a. 1. Dla obszarów objętych formami ochrony określonymi w art. 13
             ust. 1 pkt 1-3 sporządza się i realizuje plan ochrony.
         2. Projekt planu ochrony dla określonego obszaru sporządza organ
           zarządzający albo sprawujący bezpośredni nadzór nad tym obszarem, w
           ciągu 5 lat od dnia utworzenia parku narodowego, rezerwatu przyrody
           lub parku krajobrazowego.
         3. Projekt planu ochrony podlega zaopiniowaniu przez zainteresowane
           jednostki samorządu terytorialnego, w terminie jednego miesiąca od
           dnia jego przedłożenia. Niezłożenie opinii w przewidzianym terminie
           uznaje się za brak uwag do projektu.
         4. Ustalenia zawarte w planie ochrony są wiążące dla miejscowego planu
           zagospodarowania przestrzennego i decyzji o warunkach zabudowy i
           zagospodarowania terenu.
         5. Minister właściwy do spraw środowiska w drodze rozporządzenia
           ustanawia plan ochrony dla obszarów objętych formami ochrony
           przyrody, o których mowa w art. 13 ust. 1 pkt 1 i art. 23 ust. 5.
         6. Wojewoda, z zastrzeżeniem ust. 5, w drodze rozporządzenia,
           ustanawia plan ochrony dla obszarów objętych formami ochrony
           przyrody, o których mowa w art. 13 ust. 1 pkt 2 i 3.
         7. Ustanowienie planu ochrony zobowiązuje właściwe gminy do
           sporządzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla
           obszaru objętego planem ochrony lub dokonania zmian w obowiązującym
           planie miejscowym, w terminie jednego roku od dnia wejścia w życie
           aktu ustanawiającego plan ochrony. Koszt sporządzenia lub zmiany
           planu miejscowego obciąża budżet państwa.
         8. Jeżeli rada gminy w przypadku, o którym mowa w ust. 5, nie podejmie
           w wyznaczonym terminie uchwały o przystąpieniu do sporządzenia
           miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, wojewoda wzywa
           gminę do podjęcia takiej uchwały w terminie nie dłuższym niż dwa
           miesiące, a po bezskutecznym upływie tego terminu sporządza plan w
           formie aktu prawa miejscowego. Przyjęty w tym trybie miejscowy plan
           zagospodarowania przestrzennego wywołuje takie skutki, jak miejscowy
           plan zagospodarowania przestrzennego uchwalony przez radę gminy.
         9. Postanowienia ust. 6 stosuje się odpowiednio do ustaleń zawartych w
           aktach powołujących formy ochrony przyrody określone w art. 13 ust.
           1 pkt 4 i 6.
      Art. 13b. 1. Plany ochrony dla parków narodowych, rezerwatów przyrody
             oraz parków krajobrazowych, sporządza się na okres 20 lat, z
             uwzględnieniem:
           1) charakterystyki i diagnozy (oceny) stanu przyrody,
           2) identyfikacji i oceny zagrożeń wewnętrznych i zewnętrznych,
           3) charakterystyki i oceny uwarunkowań społecznych i gospodarczych,
           4) analizy skuteczności dotychczasowych sposobów ochrony,
           5) charakterystyki i oceny stanu zagospodarowania przestrzennego.
         2. Plany ochrony dla parku narodowego oraz rezerwatu przyrody
           zawierają w szczególności:
           1) cele ochrony z uwzględnieniem przyrodniczych i społecznych
             uwarunkowań ich realizacji,
           2) obszary ochrony ścisłej, częściowej i krajobrazowej,
           3) program działań ochronnych na obszarach ochrony ścisłej,
             częściowej i krajobrazowej,
           4) sposoby eliminacji lub minimalizacji zagrożeń dla przyrody,
           5) obszary i sposoby ich udostępniania dla celów naukowych,
             dydaktycznych, edukacyjnych, turystycznych i rekreacyjnych,
           6) ustalenia do miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego.
         3. Plany ochrony dla parku krajobrazowego zawierają w szczególności:
           1) cele ochrony z uwzględnieniem przyrodniczych, społecznych i
             gospodarczych uwarunkowań ich realizacji,
           2) obszary działań ochronnych,
           3) zakres prac związanych z ochroną przyrody i kształtowaniem
             krajobrazu obszarów wymienionych w pkt 2,
           4) sposoby eliminacji lub minimalizacji zagrożeń dla przyrody,
           5) obszary i sposoby ich udostępniania dla celów naukowych,
             dydaktycznych, edukacyjnych, turystycznych i rekreacyjnych oraz dla
             innych form gospodarowania,
           6) ustalenia do miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego.
         4. Minister właściwy do spraw środowiska określi, w drodze
           rozporządzenia, szczegółowe zasady sporządzania projektu planu
           ochrony dla:
           1) parku narodowego,
           2) rezerwatu przyrody,
           3) parku krajobrazowego,
             uwzględniając formy ochrony przyrody, charakterystykę ekosystemów
             oraz dopuszczalne sposoby gospodarczego korzystania z zasobów
             przyrody w parkach krajobrazowych oraz kierując się potrzebą
             ochrony różnorodności biologicznej.
         5. Dla parków narodowych lub rezerwatów przyrody, dla których nie
           sporządzono planów ochrony, organ sprawujący bezpośredni nadzór
           sporządza projekt rocznych zadań ochronnych, ustanawianych w drodze
           rozporządzenia przez właściwe organy. Zadania te obejmują:
           1) identyfikację i opis zagrożeń wewnętrznych i zewnętrznych oraz
             sposoby ich eliminacji,
           2) sposoby i zakres prowadzenia ochrony czynnej.
         6. Plany ochrony dla rezerwatów przyrody, o których mowa w art. 23
           ust. 3 lub parków krajobrazowych położonych na terenie dwu lub
           więcej województw, ustanawiają, w drodze rozporządzeń w
           porozumieniu, właściwi wojewodowie.";
12) w art. 14:
   a) ust. 4 i 5 otrzymują brzmienie:
     "4. Na obszarach graniczących z parkiem narodowym wyznacza się otulinę.
     5. W otulinie, o której mowa w ust. 4, może być utworzona strefa ochronna
       zwierząt łownych, której obszar nie podlega włączeniu w granice obwodów
       łowieckich.",
   b) po ust. 5 dodaje się ust. 5a i 5b w brzmieniu:
     "5a. Minister właściwy do spraw środowiska, w drodze rozporządzenia,
         ustanawia strefę ochronną zwierząt łownych, określa obszary wchodzące
         w jej skład oraz szczegółowe zasady utrzymania właściwej liczebności i
         struktury populacji poszczególnych gatunków zwierząt łownych. Minister
         właściwy do spraw środowiska, wydając rozporządzenie, będzie kierował
         się potrzebą:
         1) ochrony zwierząt łownych w parkach narodowych,
         2) stworzenia strefy bezpieczeństwa dla zwierząt łownych wychodzących
           na żerowiska poza granice parku narodowego,
         3) utrzymania właściwej liczebności i struktury populacji
           poszczególnych gatunków zwierząt łownych na obszarze parku
           narodowego w celu zachowania równowagi przyrodniczej.
     5b. Gospodarowanie zwierzyną łowną w strefie, o której mowa w ust. 5
       należy do zadań dyrektora parku narodowego.",
   c) ust. 6 otrzymuje brzmienie:
     "6. Park narodowy jest udostępniany społeczeństwu na warunkach określonych
       w planie ochrony. Warunki udostępniania parku narodowego
       obejmują w szczególności czas oraz wyznaczone miejsca, w których możliwe
       jest przebywanie ludzi.",
   d) po ust. 6 dodaje się ust. 6a w brzmieniu:
      "6a. Za wstęp lub korzystanie z wartości przyrody parku narodowego, jego
         urządzeń i obiektów mogą być pobierane opłaty, których stawki ustala
         dyrektor parku narodowego. Stawka opłaty za wstęp do parku narodowego
         nie może przekroczyć 0,75% najniższego wynagrodzenia za pracę
         pracowników, określonego na podstawie Kodeksu pracy. Opłaty są
         przeznaczane na utrzymanie infrastruktury turystycznej i edukacyjnej
         parku narodowego oraz inne zadania z zakresu ochrony przyrody.",
   e) ust. 7 otrzymuje brzmienie:
      "7. Utworzenie parku narodowego, powiększenie lub zmniejszenie jego
         obszaru, następuje w drodze rozporządzenia Rady Ministrów, które
         określa:
         1) nazwę parku narodowego,
         2) jego obszar,
         3) otulinę,
         4) nieruchomości Skarbu Państwa nie przechodzące w trwały zarząd parku
           narodowego,
         5) zakazy właściwe dla danego parku narodowego wybrane spośród
           wymienionych w art. 23a.",
   f) po ust. 7 dodaje się ust. 7a i 7b w brzmieniu:
      "7a. Likwidacja parku narodowego może nastąpić w drodze rozporządzenia
         Rady Ministrów, wyłącznie w razie bezpowrotnej utraty jego wartości
         przyrodniczych i kulturowych.
     7b. Utworzenie, powiększenie, zmniejszenie lub likwidacja parku
       narodowego, o którym mowa w ust. 1, może nastąpić tylko po uzgodnieniu z
       właściwymi miejscowo organami zainteresowanych jednostek samorządu
       terytorialnego, organizacjami pozarządowymi, na których obszarze
       działania planuje się powyższe zmiany.",
   g) ust. 8 otrzymuje brzmienie:
      "8. Minister właściwy do spraw środowiska nadaje statut parku narodowego
       w drodze rozporządzenia, kierując się zasadami ochrony przyrody na
       obszarze parku.",
   h) ust. 9 otrzymuje brzmienie:
     "9. Projekt miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego w części
       dotyczącej otuliny parku narodowego wymaga uzgodnienia z dyrektorem
       parku narodowego.",
   i) ust. 10 otrzymuje brzmienie:
     "10. Nieruchomości Skarbu Państwa, z zastrzeżeniem ust. 7 pkt 4 i ust.
       10a, położone w granicach parku narodowego, zostają oddane w trwały
       zarząd parku narodowego, na zasadach określonych w przepisach o
       gospodarce nieruchomościami.",
   j) po ust. 10 dodaje się ust. 10a w brzmieniu:
      "10a. Administrowanie obszarami morskimi, wchodzącymi w skład parku
           narodowego, regulują odrębne przepisy.",
   k) ust. 13 otrzymuje brzmienie:
      "13. W parkach narodowych oraz w rezerwatach przyrody grunty objęte
         ochroną ścisłą, częściową lub krajobrazową, budynki i budowle wraz z
         gruntem, na którym są posadowione, służące bezpośrednio osiąganiu
         celów z zakresu ochrony przyrody są zwolnione z podatków i opłat
         określonych w innych ustawach, z wyjątkiem podatku leśnego obliczanego
         według zasad określonych dla lasów ochronnych oraz podatku rolnego od
         gruntów rolnych obliczanego według zasad określonych w odrębnych
         ustawach.",
   l) po ust. 13 dodaje się ust. 13a w brzmieniu:
     "13a. Z tytułu zwolnienia z podatków i opłat, o których mowa w ust. 13
       jednostkom samorządu terytorialnego przysługuje z budżetu państwa zwrot
       utraconych dochodów.";
13) w art. 16:
   a) ust. 2 otrzymuje brzmienie:
     "2. Dyrektora parku narodowego powołuje minister właściwy do spraw
       środowiska po zasięgnięciu opinii Państwowej Rady Ochrony Przyrody.",
   b) po ust. 2 dodaje się ust. 2a w brzmieniu:
     "2a. Minister właściwy do spraw środowiska odwołuje dyrektora parku
       narodowego po wyrażeniu opinii przez Państwową Radę Ochrony Przyrody w
       ciągu 14 dni od dnia wystąpienia o opinię, z wyjątkiem przypadków
       odwołania z przyczyn, o których mowa w art. 52 Kodeksu pracy.",
   c) ust. 4 otrzymuje brzmienie:
     "4. Przy dyrektorze parku narodowego działa rada parku jako organ
       opiniodawczy i doradczy dyrektora parku narodowego.",
   d) po ust. 4 dodaje się ust. 4a w brzmieniu:
    "4a. Minister właściwy do spraw środowiska, w drodze zarządzenia powołuje
       radę parku narodowego spośród działających na rzecz ochrony przyrody,
       przedstawicieli:
         1) nauki,
         2) praktyki,
         3) właściwego terytorialnie samorządu gminnego,
         4) organizacji społecznych,
         5) organizacji gospodarczych
      na trzyletnią kadencję określając jej skład i zakres działania.",
   e) ust. 5 otrzymuje brzmienie:
     "5. Dyrektor parku narodowego wydaje, na podstawie odrębnych przepisów,
       decyzje administracyjne w sprawach ochrony przyrody na terenie parku
       narodowego.",
   f) w ust. 6 w pkt 1 wyrazy "art. 190, 213 i 215" zastępuje się wyrazami
     "art. 290 i 291";
14) w art. 17 po ust. 2 dodaje się ust. 2a-2h w brzmieniu:
  "2a. Bezpłatne mieszkanie, o którym mowa w ust. 2, przysługuje pracownikom
     zatrudnionym na stanowiskach:
     1) dyrektora parku,
     2) zastępcy dyrektora parku,
     3) głównego księgowego,
     4) głównego specjalisty do spraw ochrony przyrody,
     5) głównego specjalisty do spraw dydaktyki,
     6) głównego specjalisty do spraw udostępniania parku,
     7) nadleśniczego,
     8) konserwatora obrębu ochronnego,
     9) leśniczego,
     10) konserwatora obwodu ochronnego,
     11) podleśniczego,
     12) starszego strażnika,
     13) strażnika,
     14) kierownika ośrodka hodowli zwierząt,
     15) kierownika szkółki,
     16) komendanta Straży Parku,
     17) zastępcy komendanta Straży Parku,
     18) dowódcy grupy terenowej Straży Parku,
     19) starszego strażnika Straży Parku,
     20) strażnika Straży Parku.
  2b. Przez bezpłatne mieszkanie należy rozumieć przydzielony przez park
     narodowy lokal mieszkalny w budynku wielomieszkaniowym lub wolnostojącym,
     o powierzchni nie mniejszej niż 50 m{2}, za który pracownik uprawniony nie
     płaci czynszu.
  2c. W przypadku:
     1) braku możliwości dostarczenia mieszkania przez park narodowy
       uprawnionemu pracownikowi,
     2) posiadania przez uprawnionego pracownika lokalu mieszkalnego, który
       stanowi jego własność,
     wypłaca się ekwiwalent za niewykorzystywanie bezpłatnego mieszkania.
  2d. Ekwiwalent, o którym mowa w ust. 2c, wypłaca się w wysokości średniej
     stawki czynszu w stosunkach wolnego najmu w danej miejscowości przy
     przysługującej maksymalnej powierzchni normatywnej dla liczby osób
     pozostających z pracownikiem we wspólnym gospodarstwie domowym, jednak nie
     więcej niż za 70 m{2}.
  2e. Dla potrzeb obliczenia i wypłaty ekwiwalentu za niewykorzystanie
     bezpłatnego mieszkania ustala się, z zastrzeżeniem ust. 2d, następujące
     wielkości normatywnej powierzchni użytkowej w przeliczeniu na liczbę osób
     pozostających z pracownikiem we wspólnym gospodarstwie domowym:
         1) 35 m{2} - dla 1 osoby,
         2) 40 m{2}  - dla 2 osób,
         3) 45 m{2} - dla 3 osób,
         4) 55 m{2} - dla 4 osób,
         5) 65 m{2} - dla 5 osób,
         6) 70 m{2} - dla 6 osób.
  2f. Normy powierzchni użytkowej podwyższa się o 10 m{2} , jeżeli w lokalu
     mieszka osoba niepełnosprawna poruszająca się na wózku.
  2g. W przypadku zbiegu uprawnień do bezpłatnego mieszkania dwu i więcej osób
     prowadzących wspólne gospodarstwo domowe, zapewnia się tylko jeden lokal,
     o którym mowa w ust. 2b, lub wypłaca tylko jeden ekwiwalent.
  2h. Minister właściwy do spraw środowiska określa, w drodze rozporządzenia:
     1) tryb i szczegółowe zasady obliczania oraz tryb i terminy wypłacania
       ekwiwalentu za niewykorzystywanie bezpłatnego mieszkania, uwzględniając
       specyfikę parków narodowych oraz warunki lokalne,
     2) tryb przydzielania i zwalniania mieszkań pracownikom zatrudnionym na
       stanowiskach, o których mowa w art. 17 ust. 2a, kierując się potrzebą
       zapewnienia prawidłowego funkcjonowania Służby Parków Narodowych.";
15) w art. 18:
   a) w ust. 2:
    - w pkt 4 po wyrazie "przestępstwa" dodaje się wyrazy "lub wykroczenia",
    - pkt 5 otrzymuje brzmienie:
         "5) zabezpieczenia jako dowodów rzeczowych, za pokwitowaniem,
           przedmiotów pochodzących z przestępstwa lub wykroczenia, a także
           narzędzi i środków służących do ich popełnienia,",
    - pkt 8 otrzymuje brzmienie:
         "8) noszenia broni palnej długiej lub krótkiej, broni gazowej,
           ręcznego miotacza gazu, pałki służbowej, kajdanek, posługiwania się
           psem służbowym.",
   b) po ust. 2 dodaje się ust. 2a w brzmieniu:
      "2a. Przy wykonywaniu czynności, o których mowa w ust. 2, stosuje się
         odpowiednio przepisy Kodeksu postępowania karnego lub przepisy Kodeksu
         postępowania w sprawach o wykroczenia.",
   c) w ust. 3 po wyrazie "gazu" stawia się przecinek i dodaje wyrazy "pałki
     służbowej, kajdanek, prowadnic dla nieletnich, psa służbowego";
16) art. 19 otrzymuje brzmienie:
    "Art. 19. Uprawnienia i obowiązki funkcjonariusza Straży Parku, o których
           mowa w art. 18, przysługują dyrektorowi parku narodowego, jego
           zastępcom, nadleśniczemu, leśniczemu, podleśniczemu i strażnikowi,
           wchodzącym w skład Służby Parków Narodowych.";
17) art. 20 otrzymuje brzmienie:
    "Art. 20. Minister właściwy do spraw środowiska, w drodze rozporządzenia,
           określi dla Służby Parków Narodowych:
           1) stanowiska oraz wymagania kwalifikacyjne jakie powinni spełniać
             pracownicy zatrudnieni na poszczególnych stanowiskach, z
             uwzględnieniem wykształcenia oraz stażu pracy,
           2) wzory umundurowania dla osób uprawnionych do ich noszenia oraz
             oznak służbowych dla poszczególnych stanowisk, w tym: wzory
             umundurowania wyjściowego i polowego na odpowiednie pory roku,
             wzory przedmiotów uzupełniających mundury, kolor, wzór orła
             umieszczonego na czapkach służbowych dla pracowników zatrudnionych
             na określonych stanowiskach, okres ich użytkowania, kierując się
             potrzebą rozróżnienia cech szczególnych umundurowania pracowników
             zatrudnionych na poszczególnych stanowiskach
             w tym funkcjonariuszy Straży Parku Narodowego .";
18) w art. 21:
   a) ust. 2 otrzymuje brzmienie:
     "2. Dyrektora Krajowego Zarządu Parków Narodowych powołuje minister
       właściwy do spraw środowiska po zasięgnięciu opinii Państwowej Rady
       Ochrony Przyrody.",
   b) dodaje się ust. 2a:
     "2a. Minister właściwy do spraw środowiska odwołuje dyrektora Krajowego
       Zarządu Parków Narodowych po wyrażeniu opinii przez Państwową Radę
       Ochrony Przyrody w ciągu 14 dni od dnia wystąpienia o opinię, z
       wyjątkiem przypadków odwołania z przyczyn, o których mowa w art. 52
       Kodeksu pracy.",
   c) w ust. 3 pkt 1 otrzymuje brzmienie:
     "1) zatwierdzanie planów finansowych oraz sporządzanie sprawozdań
       zbiorczych z działalności parków narodowych,";
19) w art. 23:
   a) w ust. 1 po wyrazie "ekosystemy" dodaje się wyrazy "w tym siedliska
     przyrodnicze, a także",
   b) ust. 3 otrzymuje brzmienie:
     "3. Wojewoda, w drodze rozporządzenia, uznaje za rezerwat przyrody obszar,
       o którym mowa w ust. 1, określając jego nazwę, położenie, szczególne
       cele ochrony, zakazy właściwe dla danego rezerwatu wybrane spośród
       wymienionych w art. 23a, oraz  może wyznaczyć otulinę, a także organ
       sprawujący bezpośredni nadzór nad rezerwatem.",
   c) w ust. 3a po wyrazie "wojewoda" dodaje się wyrazy "po zasięgnięciu opinii
     Wojewódzkiej Komisji Ochrony Przyrody",
   d) skreśla się ust. 4,
   e) ust. 5 otrzymuje brzmienie:
     "5. Jeżeli obowiązek utworzenia rezerwatu wynika z zobowiązań
       międzynarodowych, a wojewoda takiego rezerwatu nie uznał, minister
       właściwy do spraw środowiska może uznać, w drodze rozporządzenia, za
       rezerwat przyrody obszar, w granicach którego znajdują się siedliska
       przyrodnicze, gatunki roślin i zwierząt uznane za ginące lub zagrożone
       wyginięciem, jak również elementy przyrody nieożywionej mającej istotną
       wartość ze względów naukowych, przyrodniczych, kulturowych lub
       krajobrazowych. Rozporządzenie określa nazwę, położenie, szczególne
       cechy ochrony, zakazy właściwe dla danego rezerwatu przyrody wybrane
       spośród wymienionych w art. 23a oraz organ sprawujący bezpośrednio
       nadzór nad rezerwatem.",
   f) skreśla się ust. 6,
   g) po ust. 6 dodaje się ust. 7 w brzmieniu:
     "7. Wojewoda, w drodze rozporządzenia, może wprowadzić opłaty za wstęp na
       obszar rezerwatu przyrody lub za korzystanie z  wartości jego przyrody,
       kierując się potrzebą utrzymania infrastruktury turystycznej i
       edukacyjnej w tym rezerwacie przyrody.";
20) po art. 23 dodaje się art. 23a w brzmieniu:
      "Art. 23a. 1. W parku narodowym oraz rezerwacie przyrody, zabrania się:
           1) polowania, wędkowania, rybołówstwa, chwytania dziko żyjących
             zwierząt, płoszenia ich i zabijania, zbierania poroży zwierzyny
             płowej, niszczenia nor i legowisk zwierzęcych oraz gniazd ptasich i
             wybierania z nich jaj,
           2) pozyskiwania, niszczenia lub uszkadzania drzew i innych roślin,
           3) wysypywania, zakopywania i wylewania odpadów lub innych
             nieczystości, innego zanieczyszczania wód, gleby oraz powietrza,
           4) dokonywania zmian przedmiotów ochrony i obszarów objętych
             ochroną,
           5) używania, użytkowania uszkadzania oraz zanieczyszczania
             przedmiotów oraz obszarów objętych ochroną,
           6) zmiany stosunków wodnych, regulacji rzek i potoków, jeżeli służą
             one innym celom niż ochrona przyrody,
           7) wydobywania skał, minerałów, w tym torfu i bursztynu,
           8) niszczenia gleby lub zmiany sposobu jej użytkowania,
           9) palenia ognisk, wyrobów tytoniowych, używania źródeł światła o
             otwartym płomieniu poza miejscami wyznaczonymi,
          10) prowadzenia działalności wytwórczej, handlowej, a także
            rolniczej, hodowlanej lub chowu zwierząt,
          11) zbioru poza miejscami wyznaczonymi dziko rosnących roślin,
            grzybów oraz ich części,
          12) ruchu pieszego, rowerowego, narciarskiego, jazdy konnej wierzchem
            poza szlakami do tego wyznaczonymi,
          13) wprowadzania psów bez smyczy i kagańca,
          14) wspinaczki, eksploracji jaskiń lub zbiorników wodnych poza
            miejscami do tego wyznaczonymi,
          15) ruchu pojazdów poza drogami publicznymi i innymi drogami do tego
            wyznaczonymi,
          16) umieszczania tablic, napisów, ogłoszeń reklamowych i innych
            znaków nie związanych z ochroną przyrody, z wyjątkiem znaków
            drogowych i innych związanych z ochroną porządku i bezpieczeństwa
            publicznego, na przedmiotach lub obszarach objętych ochroną,
          17) sprzedaży i spożywania napojów alkoholowych poza miejscami do
            tego wyznaczonymi,
          18) zakłócania ciszy,
          19) używania łodzi motorowych, uprawiania sportów wodnych i
            motorowych, pływania, żeglowania poza akwenami lub szlakami do tego
            wyznaczonymi,
          20) używania motolotni, lotni i spadolotni,
          21) wykonywania lotów cywilnymi statkami powietrznymi poniżej 2000
            metrów wysokości względnej, z wyjątkiem lotów patrolowych i
            interwencyjnych Lasów Państwowych, Państwowej Straży Pożarnej,
            administracji morskiej oraz związanych z ochroną bezpieczeństwa
            publicznego lub ochroną granicy państwowej,
          22) wykonywania prac ziemnych trwale zniekształcających rzeźbę
            terenu,
          23) biwakowania poza miejscami wyznaczonymi,
          24) prowadzenia badań naukowych w parku narodowym bez zgody dyrektora
            parku, a w rezerwacie przyrody bez zgody właściwego organu
            uznającego obszar za rezerwat przyrody,
          25) wprowadzania gatunków roślin lub zwierząt poza ich naturalne
            miejsca występowania,
          26) wprowadzania organizmów zmodyfikowanych genetycznie.
         2. Zakazy, o których mowa w ust. 1, nie dotyczą:
           1) wykonywania zabiegów wynikających z planu ochrony lub rocznych
             zadań ochronnych, a także w przypadku konieczności likwidacji
             nagłych zagrożeń, czynności nie ujętych w planie ochrony lub
             rocznych zadaniach ochronnych za zgodą organu ustanawiającego plan
             ochrony lub roczne zadania ochronne,
           2) prowadzenia akcji ratowniczej oraz działań związanych z
             bezpieczeństwem publicznym, zapobieganiem lub likwidacją skutków
             klęski żywiołowej,
           3) wykonywania zadań z zakresu obronności kraju w przypadku
             zagrożenia bezpieczeństwa państwa,
           4) obszarów objętych ochroną krajobrazową w trakcie ich
             gospodarczego wykorzystywania przez jednostki organizacyjne, osoby
             prawne lub fizyczne oraz wykonywania prawa własności, zgodnie z
             przepisami Kodeksu cywilnego.
         3. Zakaz, o którym mowa w ust. 1 pkt 21 w stosunku do rezerwatu
           przyrody utworzonego na podstawie art. 23 ust. 3, wojewoda może
           wprowadzić po uzgodnieniu z ministrem właściwym do spraw transportu.
         4. Zakaz, o którym mowa w ust. 1 pkt 10 nie dotyczy prowadzenia
           działalności na obszarze objętym ochroną krajobrazową, określoną w
           planie ochrony.";
21) art. 24 otrzymuje brzmienie:
      "Art. 24. 1. Park krajobrazowy jest obszarem chronionym ze względu na
             wartości przyrodnicze, historyczne i kulturowe, a celem jego
             utworzenia jest zachowanie, popularyzacja i upowszechnianie tych
             wartości w warunkach zrównoważonego rozwoju.
         2. Grunty rolne, leśne i inne nieruchomości znajdujące się w granicach
           parku krajobrazowego pozostawia się w gospodarczym wykorzystaniu.
         3. Wokół parku krajobrazowego może być utworzona otulina.
         4. Utworzenie parku krajobrazowego następuje w drodze rozporządzenia
           wojewody po uzgodnieniu z właściwymi miejscowo organami
           zainteresowanych jednostek samorządu terytorialnego.
         5. Wojewoda określa w rozporządzeniu nazwę parku krajobrazowego,
           obszar parku i otuliny, jeśli została utworzona oraz wybiera
           właściwe dla danego parku krajobrazowego zakazy spośród wymienionych
           w art. 26a, kierując się potrzebą ochrony przyrody.";
22) dodaje się art. 24a - 24c w brzmieniu:
      "Art. 24a. 1. Działalność parków krajobrazowych koordynuje minister
             właściwy do spraw środowiska.
         2. Parkiem krajobrazowym zarządza dyrektor parku krajobrazowego.
         3. Dyrektora parku krajobrazowego powołuje wojewoda po zasięgnięciu
           opinii wojewódzkiej komisji ochrony przyrody.
         4. Wojewoda odwołuje dyrektora parku krajobrazowego po wyrażeniu
           opinii przez wojewódzką komisję ochrony przyrody w ciągu 14 dni od
           dnia wystąpienia o opinię, z wyjątkiem przypadków odwołania z
           przyczyn, o których mowa w art. 52 Kodeksu pracy.
         5. Dyrektora parku krajobrazowego, położonego w kilku województwach,
           powołuje minister właściwy do spraw środowiska w uzgodnieniu z
           wojewodami po zasięgnięciu opinii właściwych wojewódzkich komisji
           ochrony przyrody.
         6. Minister właściwy do spraw środowiska w uzgodnieniu z wojewodami,
           odwołuje dyrektora parku krajobrazowego, o którym mowa w ust. 5, po
           wyrażeniu opinii przez wojewódzkie komisje ochrony przyrody w ciągu
           14 dni od dnia wystąpienia o opinię, z wyjątkiem przypadków
           odwołania z przyczyn, o których mowa w art. 52 Kodeksu pracy.
         7. Do zadań dyrektora parku krajobrazowego należy w szczególności:
           1) ochrona przyrody zgodnie z rozporządzeniem o utworzeniu parku
             krajobrazowego,
           2) organizacja działalności naukowej, dydaktycznej, turystycznej
             oraz rekreacyjnej na terenie parku krajobrazowego i jego otuliny,
           3) wydawanie z upoważnienia wojewody decyzji administracyjnych w
             zakresie ochrony przyrody na terenie parku krajobrazowego i jego
             otuliny,
           4) współdziałanie w zakresie ochrony przyrody z jednostkami
             organizacyjnymi, osobami prawnymi i fizycznymi.
         8. W celu zarządzania parkami krajobrazowymi mogą być tworzone zespoły
           parków krajobrazowych.
         9. Do dyrektora zespołu parków krajobrazowych stosuje się odpowiednio
           przepisy dotyczące dyrektora parku krajobrazowego.
         10. Na terenie Lasów Państwowych znajdujących się w granicach parku
           krajobrazowego, zadania w zakresie ochrony przyrody wykonuje
           samodzielnie miejscowy nadleśniczy, zgodnie z planem ochrony parku
           krajobrazowego, uwzględnionym w operacie urządzania lasu.
      Art. 24b. 1. Przy dyrektorze parku krajobrazowego działa rada parku jako
             organ opiniodawczo-doradczy.
         2. Radę parku powołuje właściwy wojewoda spośród działających na rzecz
           ochrony przyrody, przedstawicieli:
           1) nauki,
           2) praktyki,
           3) właściwego terytorialnie samorządu gminnego,
           4) organizacji społecznych,
           5) organizacji gospodarczych
           na trzyletnią kadencję określając jej skład i zakres działania.
         3. Radę parku dla parku położonego na terenie kilku województw
           powołuje wojewoda, na którego obszarze działania znajduje się
           największa część parku, w porozumieniu z pozostałymi wojewodami.
         4. Do rady parku zespołu parków krajobrazowych stosuje się odpowiednio
           przepisy dotyczące rady parku krajobrazowego.
      Art. 24c. 1. Tworzy się Służbę Parków Krajobrazowych.
         2. Pracownicy zaliczeni do Służby Parków Krajobrazowych mają prawo do
           bezpłatnego umundurowania.
         3. Minister właściwy do spraw środowiska, w drodze rozporządzenia,
           określi dla Służby Parków Krajobrazowych:
           1) stanowiska i wymagania kwalifikacyjne na poszczególne stanowiska,
             z uwzględnieniem wykształcenia oraz stażu pracy,
           2) wzory umundurowania dla osób uprawnionych do ich noszenia oraz
             oznak służbowych dla poszczególnych stanowisk, w tym: wzory
             umundurowania wyjściowego i polowego na odpowiednie pory roku,
             wzory przedmiotów uzupełniających mundury, kolor, wzór orła
             umieszczonego na czapkach służbowych dla pracowników zatrudnionych
             na określonych stanowiskach, okres ich użytkowania, kierując się
             potrzebą rozróżnienia cech szczególnych umundurowania pracowników
             zatrudnionych na określonych stanowiskach.";
23) po art. 26 dodaje się art. 26a w brzmieniu:
      "Art. 26a. 1. W parku krajobrazowym oraz na obszarze chronionego
             krajobrazu zabrania się:
           1) lokalizowania nowych obiektów i instalowania nowych urządzeń,
             inwestycji szkodliwych dla środowiska oraz inwestycji mogących
             pogorszyć stan środowiska lub trwale naruszyć walory krajobrazowe,
             lokalizacji budownictwa letniskowego  poza miejscami wyznaczonymi w
             miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego,
           2) utrzymywania otwartych rowów i zbiorników ściekowych,
           3) dokonywania zmian stosunków wodnych, jeśli służą innym celom niż
             ochrona przyrody i zrównoważone wykorzystanie użytków rolnych i
             leśnych oraz gospodarki rybackiej,
           4) likwidowania małych zbiorników wodnych, starorzeczy oraz obszarów
             wodnobłotnych,
           5) wylewania gnojowicy, z wyjątkiem nawożenia własnych gruntów
             rolnych,
           6) lokalizacji ośrodków chowu, hodowli - posługujących się metodą
             bezściółkową,
           7) organizowania rajdów motorowych i samochodowych oraz pokazów
             lotów akrobacyjnych,
           8) umieszczania tablic reklamowych poza obszarami zabudowanymi,
           9) likwidowania zadrzewień śródpolnych, przydrożnych i nadwodnych,
          10) umyślnego zabijania dziko żyjących zwierząt, niszczenia nor,
            legowisk zwierzęcych, tarlisk i złożonej ikry, ptasich gniazd oraz
            wybierania jaj,
          11) wypalania roślinności i pozostałości roślinnych, wydobywania
            skał, minerałów, torfu oraz niszczenia gleby,
          12) wysypywania, zakopywania i wylewania odpadów lub innych
            nieczystości, poza miejscami do tego wyznaczonymi w miejscowym
            planie zagospodarowania przestrzennego,
          13) zanieczyszczania wód, gleby oraz powietrza, ponad wielkości
            określone na podstawie odrębnych przepisów,
          14) wykonywania prac ziemnych trwale zniekształcających rzeźbę
            terenu, z wyjątkiem obiektów związanych z zabezpieczeniem
            przeciwsztormowym lub przeciwpowodziowym,
          15) używania łodzi motorowych na otwartych zbiornikach wodnych.
         2. Zakazy, o których mowa w ust. 1, nie dotyczą zadań realizowanych na
           rzecz obronności i bezpieczeństwa państwa, w przypadkach zagrożenia
           bezpieczeństwa państwa.
         3. Zakaz, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, nie dotyczy inwestycji
           realizujących cele publiczne.
         4.  Zakaz określony w ust. 1 pkt 10 i 15 nie dotyczy gospodarki
           łowieckiej lub rybackiej prowadzonej w oparciu o odrębne przepisy
           oraz racjonalnej gospodarki rolnej i leśnej.";
24) art. 27 otrzymuje brzmienie::
       "Art. 27. Ochrona gatunkowa roślin i zwierząt ma na celu zabezpieczenie
              dziko występujących roślin lub zwierząt oraz ich siedlisk, a w
              szczególności gatunków rzadko występujących, endemicznych,
              podatnych na zagrożenia i zagrożonych wyginięciem oraz objętych
              ochroną na podstawie umów międzynarodowych, jak też zachowanie
              różnorodności gatunkowej i genetycznej.;
25) po art. 27 dodaje się art. 27a-27e w brzmieniu:
      "Art. 27a. 1. W stosunku do rodzimych, dziko występujących roślin
             objętych ochroną gatunkową, zabrania się:
           1) pozyskiwania, umyślnego niszczenia lub uszkadzania,
           2) umyślnego niszczenia ich siedlisk,
           3) zbioru, przetrzymywania, posiadania, preparowania, przetwarzania
             roślin oraz ich części,
           4) dokonywania zmian stosunków wodnych, stosowania środków
             chemicznych, niszczenia ściółki leśnej, gleby w pobliżu stanowisk
             roślin chronionych,
           5) zbywania, nabywania, oferowania do sprzedaży, darowizny,
           6) wwożenia i wywożenia poza granicę państwa żywych, martwych,
             przetworzonych, spreparowanych w całości albo ich części oraz
             produktów pochodnych.
         2. Zakazy, o których mowa w ust. 1, nie dotyczą:
           1) wykonywania czynności związanych z prowadzeniem racjonalnej
             gospodarki człowieka, a  szczególnie: rolnej, leśnej lub rybackiej,
           2) zbioru grzybów gatunków objętych ochroną częściową w celach
             konsumpcyjnych,
           3) usuwania roślin niszczących materiały lub budynki,
           4) zwalczania roślin zagrażających zdrowiu lub życiu ludzi lub
             zwierząt,
           5) pozyskiwania roślin objętych ochroną częściową, ich części lub
             produktów pochodnych jeżeli zainteresowane podmioty uzgodniły z
             ministrem właściwym do spraw środowiska miejsca pozyskiwania, ich
             ilości oraz terminy,
           6) przetrzymywania, zbywania, nabywania, oferowania do sprzedaży,
             wymiany, darowizny, a także wywożenia poza granicę państwa, żywych,
             martwych, przetworzonych, spreparowanych w całości albo ich części
             i produktów pochodnych roślin, o których mowa w pkt 5.
      Art. 27b. 1. W stosunku do rodzimych dziko występujących zwierząt
             objętych ochroną gatunkową, zabrania się:
           1) umyślnego zabijania, okaleczania, chwytania, pozyskiwania,
             przetrzymywania, a także posiadania żywych, martwych, w całości lub
             ich części,
           2) płoszenia, niepokojenia, fotografowania, filmowania, obserwacji z
             odległości powodującej zaniepokojenie zwierząt, w tym w czasie snu
             zimowego lub w okresie rozrodu i wychowu młodych, bez zezwolenia
             wojewody,
           3) umyślnego niszczenia ich siedlisk,
           4) preparowania martwych, w tym znalezionych, zwierząt lub ich
             części,  bez zezwolenia wojewody,
           5) przetrzymywania spreparowanych zwierząt lub ich części, bez
             zezwolenia wojewody,
           6) umyślnego niszczenia ich gniazd, tarlisk, nor, legowisk, żeremi
             oraz jaj, ikry, postaci młodocianych i form rozwojowych,
           7) wybierania, posiadania i przetrzymywania jaj oraz wydmuszek,
           8) przemieszczania z miejsc regularnego przebywania na inne miejsca,
             w tym także urodzonych i hodowanych w niewoli, na stanowiska
             naturalne,
           9) zbywania, nabywania, oferowania do sprzedaży, wymiany, darowizny,
             a także wwożenia i wywożenia poza granice państwa żywych, martwych,
             spreparowanych w całości albo ich części i pochodnych,
          10) niszczenia mrowisk w lasach.
         2. Zakazy, o których mowa w ust. 1, nie dotyczą:
           1) usuwania w okresie od dnia 1 września do końca lutego gniazd ze
             skrzynek lęgowych dla ptaków,
           2) usuwania od dnia 1 września do końca lutego gniazd ptasich z
             budynków, obiektów inżynieryjnych i terenów zieleni, jeżeli
             wymagają tego względy bezpieczeństwa lub sanitarne,
           3) filmowania, fotografowania zwierząt w obrębie zabudowań i w
             miejscach ogólnodostępnych,
           4) chwytania na terenach zabudowanych, przez uprawnione podmioty,
             zabłąkanych zwierząt i przemieszczania ich do miejsc regularnego
             przebywania,
           5) chwytania zwierząt rannych i osłabionych, w celu udzielenia im
             pomocy weterynaryjnej i przemieszczenia do ośrodka rehabilitacji,
           6) wykonywania czynności związanych z prowadzeniem racjonalnej
             gospodarki człowieka, a w szczególności rolnej, leśnej lub
             rybackiej,
           7) pozyskiwania zwierząt gatunków objętych ochroną częściową, ich
             części lub produktów pochodnych, jeżeli zainteresowane podmioty
             uzgodniły z wojewodą miejsca pozyskiwania oraz ich ilości,
           8) przetrzymywania, zbywania, nabywania, oferowania do sprzedaży,
             wymiany, darowizny, a także wywożenia poza granicę państwa żywych,
             martwych, spreparowanych w całości albo ich części i produktów
             pochodnych zwierząt, o których mowa w pkt 7.
         3. W stosunku do miejsc rozrodu i regularnego przebywania zwierząt
           gatunków chronionych, dla których wojewoda ustala granice tych
           miejsc, zabrania się dokonywania zmian polegających na wycinaniu
           drzew lub krzewów, prowadzeniu robót melioracyjnych, wznoszeniu
           obiektów, urządzeń i instalacji oraz prowadzeniu prac mających wpływ
           na ochronę miejsc rozrodu i regularnego przebywania tych zwierząt, a
           także zabrania się przebywania ludzi, bez zgody wojewody.
      Art. 27c. 1. Organy ochrony przyrody podejmują działania w celu ratowania
             gatunków zagrożonych wyginięciem.
         2. Jeżeli zmiany w środowisku zagrażają roślinom lub zwierzętom
           gatunków chronionych wojewoda jest obowiązany, po zasięgnięciu
           opinii wojewódzkiej komisji ochrony przyrody, podjąć stosowne
           działania w celu zapewnienia trwałego zachowania danego gatunku i
           jego siedliska, bądź zapobieżenia szkodom lub ich ograniczenia.
         3. Wojewoda ustala i likwiduje granice miejsc rozrodu i regularnego
           przebywania zwierząt gatunków chronionych, wymienionych w
           rozporządzeniu, o którym mowa w ust. 5 pkt 2 oraz prowadzi wykaz
           tych miejsc.
         4. Wojewoda, w drodze rozporządzenia, może wprowadzić na obszarze
           województwa, na czas określony, ochronę gatunków roślin lub zwierząt
           nie objętych ochroną, o której mowa w ust. 5, a także właściwe dla
           nich zakazy wybrane spośród wymienionych w art. 27a ust. 1 oraz art.
           27b ust. 1, a także odstępstwa od zakazów wybrane spośród
           wymienionych w art. 27a ust. 2 oraz art. 27b ust. 2.
         5. Minister właściwy do spraw środowiska, w porozumieniu z ministrem
           właściwym do spraw rolnictwa, w drodze rozporządzenia określi:
           1) listę gatunków roślin rodzimych, dziko występujących objętych
             ochroną gatunkową ścisłą i częściową oraz zakazy właściwe dla tych
             gatunków, wybrane spośród wymienionych w art. 27a ust. 1, a także
             odstępstwa od zakazów wybrane spośród wymienionych w art. 27a ust.
             2.
           2) listę gatunków zwierząt rodzimych, dziko występujących objętych
             ochroną gatunkową ścisłą i częściową, w tym gatunków, dla których
             ustala się granice miejsc rozrodu i regularnego przebywania oraz
             terminy ochrony tych miejsc, wyróżniając strefę ochrony ścisłej i
             częściowej, zakazy dla danych gatunków, wybrane spośród
             wymienionych w art. 27b ust. 1, a także odstępstwa od zakazów
             wybrane spośród wymienionych w art. 27b ust. 2.
         6. Minister właściwy do spraw środowiska, wydając rozporządzenia, o
           których mowa w ust. 5, będzie kierował się potrzebą ochrony roślin
           lub zwierząt gatunków rzadko występujących, zagrożonych wyginięciem
           lub wrażliwych na zmiany środowiska przyrodniczego, ich siedlisk, w
           tym miejsc rozrodu i regularnego przebywania zwierząt.
         7. Minister właściwy do spraw środowiska może zezwolić wyjątkowo na
           pozyskanie roślin i zwierząt chronionych oraz inne czynności
           podlegające ograniczeniu, zakazom lub nakazom.
      Art. 27d. 1. Zabrania się przewożenia przez granicę państwa roślin lub
             zwierząt, ich części i produktów pochodnych, podlegających
             ograniczeniom na podstawie umów międzynarodowych, których
             Rzeczpospolita Polska jest stroną, bez zezwolenia ministra
             właściwego do spraw środowiska.
         2. Zakaz, o którym mowa w ust. 1, nie dotyczy tranzytu, o ile przepisy
           umowy międzynarodowej nie stanowią inaczej.
         3. Zezwolenie, o którym mowa w ust. 1, jest wydawane po spełnieniu
           warunków wynikających z postanowień umów międzynarodowych, których
           Rzeczpospolita Polska jest stroną oraz odrębnych przepisów.
         4. Zezwolenie zawiera warunki określające jego ważność.
         5. Minister właściwy do spraw środowiska, w drodze rozporządzenia
           określi:
           1) listę roślin i zwierząt, o których mowa w ust. 1, oraz ich status
             ochronny odpowiadający ograniczeniom określonym umowami
             międzynarodowymi, których Rzeczpospolita Polska jest stroną,
           2) warunki i tryb wydawania zezwolenia, o którym mowa w ust. 1,
           3) wzór wniosku o wydanie zezwolenia oraz spis dokumentów, które
             należy dołączyć do wniosku,
           4) wzory zezwoleń,
           5) tryb postępowania z wydanymi zezwoleniami.
      Art. 27e. 1. Przetrzymywanie roślin i zwierząt, o których mowa w art. 27d
             ust. 1, oraz ich uprawa i hodowla wymaga wpisania do rejestru.
         2. Rejestry, o których mowa w ust. 1, prowadzi starosta właściwy ze
           względu na miejsce przetrzymywania roślin lub zwierząt oraz
           prowadzenia upraw i hodowli. Rejestr powinien zawierać:
           1) liczbę porządkową,
           2) datę dokonania wpisu lub wykreślenia z niego,
           3) imię, nazwisko i adres posiadacza lub przetrzymującego,
           4) adres miejsca przetrzymywania, prowadzenia uprawy, hodowli,
           5) wielkość powierzchni zajętych pod uprawę lub liczbę zwierząt,
           6) nazwę gatunku w języku łacińskim i polskim, jeżeli polska nazwa
             istnieje,
           7) opis oznakowania, jeżeli istnieje,
           8) cel posiadania lub przetrzymywania,
           9) numer i datę wydania zezwolenia na wwóz do kraju lub zezwolenia
             na pozyskanie,
          10) numer i datę dokumentu wydanego przez urzędowego lekarza
            weterynarii, potwierdzającego urodzenie zwierzęcia w hodowli.
         3. Obowiązek rejestrowania lub wykreślania z rejestru powstaje z
           chwilą wejścia w posiadanie lub wyzbycia się rośliny lub zwierzęcia,
           wwozu do kraju lub wywozu za granicę, a także powstania zmiany w
           danych rejestrowych. Wniosek o dokonanie stosownego wpisu lub
           skreślenia z rejestru powinien być złożony właściwemu staroście w
           terminie 14 dni, licząc od dnia powstania obowiązku.
         4. Za dokonanie wpisu oraz wydanie wypisu z rejestru pobierana jest
           opłata skarbowa.
         5. Minister właściwy do spraw środowiska może, w drodze
           rozporządzenia, określić szczegółowe warunki znakowania roślin i
           zwierząt.";
26) w art. 30 w ust 1 skreśla się wyrazy "itp.";
27) po art. 31 dodaje się art. 31a w brzmieniu:
    "Art. 31a. W stosunku do szczególnych form ochrony przyrody, o których mowa
            w art. 28-31, zabrania się niszczenia, uszkadzania, przekształcania
            obiektu, uszkadzania i zanieczyszczania gleby, zaśmiecania obiektu
            i terenu wokół niego, zmiany stosunków wodnych oraz budowy
            budynków, budowli, obiektów małej architektury i tymczasowych
            obiektów budowlanych mogących mieć negatywny wpływ na obiekt
            chroniony bądź spowodować degradację krajobrazu.";
28) art. 32 otrzymuje brzmienie:
    "Art. 32. Wprowadzenie form ochrony przyrody, o których mowa w art. 26 i 28-
           31, następuje, w drodze rozporządzenia wojewody, które określa nazwę
           obszaru lub obiektu, jego położenie, w miarę potrzeb otulinę oraz
           zakazy dla nich właściwe wybrane spośród wymienionych w art. 26a,
           art. 31a.";
29) w art. 33 w ust. 1 skreśla się wyrazy "Dotyczy to szczególnie rezerwatów
  biosfery.";
30) w art. 34 w ust. 1 wyrazy "pkt 4-6" zastępuje się wyrazami "pkt 4 i 6";
31) art. 35 otrzymuje brzmienie:
       "Art. 35. 1. Określenie obszarów poddanych ochronie, o których mowa w
              rozdziale 3, ustalenie otulin oraz zasad zagospodarowania tych
              obszarów następuje stosownie do krajowej strategii ochrony i
              umiarkowanego użytkowania różnorodności biologicznej oraz
              wynikającego z niej planu działań.
         2. Krajową strategię ochrony i umiarkowanego użytkowania różnorodności
           biologicznej, wraz z programem działania, sporządza minister
           właściwy do spraw środowiska, zatwierdza Rada Ministrów.";
32) po art. 35 dodaje się art. 35a w brzmieniu:
      "Art. 35a. 1. Siedliska przyrodnicze poddaje się pod ochronę w drodze
             ustanowienia przez właściwy organ formy ochrony przyrody wybranej
             spośród wymienionych w art. 13 ust. 1 pkt 1 - 4 oraz 6.
         2. Minister właściwy do spraw środowiska określi, w drodze
           rozporządzenia, rodzaje siedlisk przyrodniczych podlegających
           ochronie, kierując się potrzebą ochrony siedlisk przyrodniczych
           zagrożonych zanikiem, mających ograniczony zasięg terytorialny
           wynikający z właściwości przyrodniczych charakterystycznych dla
           regionu przyrodniczo-klimatycznego, a także potrzebą zachowania
           różnorodności biologicznej.";
33) w art. 36 po ust. 1 dodaje się ust. 1a w brzmieniu:
   "1a. Budowa obiektów i urządzeń służących celom parku narodowego lub
     rezerwatu przyrody oraz związanych z prowadzeniem gospodarstwa rolnego i
     leśnego, jest dopuszczona jeżeli ich lokalizacja, wielkość lub
     architektura nie spowoduje degradacji przyrody lub krajobrazu.";
34) po art. 36 dodaje się art. 36a w brzmieniu:
      "Art. 36a. 1. Wydanie decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania
             terenu dla inwestycji realizującej cel publiczny na obszarze parku
             krajobrazowego lub obszarze chronionego krajobrazu, wymaga
             uzgodnienia z właściwym wojewodą i sporządzenia oceny
             oddziaływania na środowisko.
         2. Wojewoda wyraża zgodę, o której mowa w ust. 1, jeżeli:
           1) z oceny oddziaływania na środowisko wynika, że realizacja nie
             wpłynie negatywnie na cel ochrony danego obszaru, a w szczególności
             inwestycja ta nie naruszy spójności krajowego systemu obszarów
             chronionych, albo
           2) z oceny oddziaływania na środowisko wynika, iż inwestycja ta
             wpłynie negatywnie na cel ochrony danego obszaru lub naruszy
             spójność krajowego systemu obszarów chronionych, ale jednocześnie
             przy braku rozwiązań alternatywnych możliwe jest uzupełnienie lub
             taka zmiana systemu obszarów chronionych, która zapewni jego
             spójność.
         3. Jeżeli decyzja, o której mowa w ust. 1 dotyczy celu publicznego
           związanego z:
           1) ochroną życia lub zdrowia ludzkiego,
           2) bezpieczeństwem publicznym,
           3) ochroną przyrody,
           nie ma zastosowania warunek zawarty w ust. 2 pkt 2.
         4. Wójt, burmistrz albo prezydent miasta informuje ministra właściwego
           do spraw środowiska o wydaniu decyzji, o której mowa w ust. 1.
35) skreśla się art. 37;
36) w art. 38 wyrazy "art. 37 ust. 1" zastępuje się wyrazami "art. 23a ust. 1,
  art. 26a ust. 1, art. 27a ust. 1 i art. 27b ust. 1";
37) w art. 39:
   a) w ust. 1 po wyrazach "parków narodowych" dodaje się wyrazy "i rezerwatów
     przyrody, o których mowa w art. 23 ust. 5",
   b) po ust. 3 dodaje się ust. 4 w brzmieniu:
     "4. Rejestry, dla poszczególnych form ochrony przyrody, o których mowa w
       ust. 1-3 powinny zawierać:
         1) liczbę porządkową,
         2) nazwę, jeżeli istnieje i formę ochrony przyrody,
         3) datę utworzenia formy ochrony przyrody,
         4) położenie geograficzne i administracyjne formy ochrony przyrody
           (obręb ewidencyjny, gmina, powiat, województwo),
         5) powierzchnię z wyszczególnieniem formy własności i rodzajów
           gruntów,
         6) krótki opis przedmiotu lub obiektu poddanego pod ochronę,
         7) miejsce i datę ogłoszenia aktu o uznaniu lub utworzeniu szczególnej
           formy ochrony przyrody,
         8) informację czy dana forma ochrony podlega ochronie w zakresie
           międzynarodowego prawa ochrony przyrody.";
38) w art. 41:
   a) ust. 3 otrzymuje brzmienie:
     "3. W parkach narodowych lub rezerwatach przyrody oraz w odniesieniu do
       gatunków chronionych roślin lub zwierząt stosuje się ochronę ścisłą lub
       ochronę częściową.",
   b) po ust. 3 dodaje się ust. 4 w brzmieniu:
     "4. W parkach narodowych lub rezerwatach przyrody, w których część gruntów
       pozostawiona jest w gospodarczym wykorzystaniu, na gruntach tych stosuje
       się ochronę krajobrazową.";
39) art. 42 otrzymuje brzmienie:
      "Art. 42. 1. Zabrania się wprowadzania do środowiska przyrodniczego
             zwierząt lub roślin, a także ich form rozwojowych, obcych rodzimej
             faunie i florze.
         2. Zabrania się przemieszczania w środowisku przyrodniczym zwierząt
           lub roślin, a także ich form rozwojowych, obcych rodzimej faunie i
           florze.
         3. Zakazy, o których mowa w ust. 1 i 2 dotyczą także roślin lub
           zwierząt wprowadzonych do środowiska przyrodniczego przed wejściem w
           życie ustawy.
         4. Odstępstwa od zakazów, o których mowa w ust. 1 i 2 wymagają
           zezwolenia ministra właściwego do spraw środowiska w uzgodnieniu z
           ministrem właściwym do spraw rolnictwa, po zaopiniowaniu przez
           Państwową Radę Ochrony Przyrody.
         5. Zakazy, o których mowa w ust. 1 i 2 nie mają zastosowania do
           gatunków ryb, na których wprowadzanie i przemieszczanie, wymagane
           jest zezwolenie ministra właściwego do spraw rolnictwa wydawane na
           podstawie art. 3 ustawy z dnia 18 kwietnia 1985 r. o rybactwie
           śródlądowym (Dz.U. z 1999 r. Nr 66, poz. 750, Nr 101, poz. 1178).";
40) art. 43 otrzymuje brzmienie:
     "Art. 43. Gospodarka zasobami przyrody nieożywionej powinna być prowadzona
           w sposób zapewniający ochronę innych zasobów, oszczędne użytkowanie
           przestrzeni oraz zachowanie jej szczególnie cennych tworów
           naturalnych, jak przede wszystkim profile geologiczne i glebowe,
           jaskinie, turnie, skałki, głazy narzutowe, naturalne zbiorniki
           wodne, źródła i wodospady, glebowe powierzchnie wzorcowe.";
41) art. 46 otrzymuje brzmienie:
      "Art. 46. 1. Gatunki roślin i zwierząt zagrożonych wyginięciem w stanie
             naturalnym, utrzymywane w ogrodach zoologicznych, botanicznych lub
             bankach genów podlegają ochronie w celu zachowania różnorodności
             biologicznej.
         2. Ogrody botaniczne, zoologiczne oraz tereny przewidziane w planie
           zagospodarowania przestrzennego na rozbudowę istniejących lub budowę
           nowych ogrodów podlegają ochronie niezbędnej do zapewnienia ich
           prawidłowej działalności i rozwoju.
         3. Ochrona o której mowa w ust. 2 polega na zakazie:
           1) wznoszenia na terenie ogrodu botanicznego lub zoologicznego
             obiektów budowlanych i urządzeń nie związanych z ich działalnością,
           2) ograniczania obszaru ogrodu botanicznego lub zoologicznego na
             rzecz działalności nie związanej z ich rolą i przeznaczeniem,
           3) zmiany na terenie ogrodu botanicznego lub zoologicznego albo w
             ich otoczeniu stosunków wodnych, zwłaszcza obniżenia wód
             gruntowych,
           4) zanieczyszczania na terenie ogrodu botanicznego lub zoologicznego
             albo w ich otoczeniu powierzchni ziemi, wód i powietrza,
           5) wznoszenia w sąsiedztwie ogrodu botanicznego lub zoologicznego
             obiektów budowlanych lub urządzeń przeznaczonych do prowadzenia
             działalności produkcyjnej lub usługowej wpływającej szkodliwie na
             warunki przyrodnicze niezbędne do prawidłowego funkcjonowania
             ogrodów.
         4. Ogrody botaniczne i zoologiczne funkcjonują w oparciu o sporządzane
           co 5 lat programy działalności i rozwoju uzgadniane z wójtem,
           burmistrzem lub prezydentem miasta i zatwierdzane przez ministra
           właściwego do spraw środowiska.
         5. Zasady korzystania z ogrodów botanicznych i zoologicznych
           określają, w drodze regulaminu ich zarządy.
         6. Wójt, burmistrz lub prezydent miasta w miejscowych planach
           zagospodarowania przestrzennego oraz w swojej działalności
           uwzględniają potrzeby funkcjonowania i rozwoju istniejących lub
           planowanych do utworzenia ogrodów botanicznych i zoologicznych oraz
           zapewniają ich ochronę.
         7. Wójt, burmistrz lub prezydent miasta przed wydaniem decyzji w
           sprawie ustalenia warunków zabudowy i zagospodarowania terenu
           inwestycji przewidzianej do realizacji w pobliżu ogrodu botanicznego
           lub zoologicznego informuje o przygotowywanym przedsięwzięciu zarząd
           ogrodu, który w terminie jednego miesiąca może zgłosić swoje
           zastrzeżenia i wnioski.
         8. Przepis ust. 7 stosuje się odpowiednio przy rozpatrywaniu wniosku o
           wyrażenie zgody na zmianę sposobu użytkowania obiektu budowlanego,
           znajdującego się w pobliżu ogrodu botanicznego lub zoologicznego,
           jeżeli zmiana ta mogłaby mieć wpływ na funkcjonowanie ogrodu.
         9. Chów i hodowla zwierząt w ogrodach zoologicznych prowadzona jest
           przy zachowaniu warunków określonych odrębnymi przepisami, w tym w
           szczególności: ustawą z dnia 24 kwietnia 1997 r. o zwalczaniu chorób
           zakaźnych zwierząt, badaniu zwierząt rzeźnych i mięsa oraz o
           Państwowej Inspekcji Weterynaryjnej (Dz.U. z 1999 r. Nr 66, poz.
           752) i ustawą z dnia 21 sierpnia 1997 r. o ochronie zwierząt (Dz.U.
           Nr 111, poz. 724, z 1998 r. Nr 88, poz. 554, Nr 106, poz. 668, Nr
           113, poz. 715 oraz z 2000 r. Nr 12, poz. 136).
         10. Minister właściwy do spraw środowiska w drodze rozporządzenia
           określi szczegółowe warunki dla chowu i hodowli poszczególnych grup
           zwierząt, biorąc pod uwagę ich wymagania, w tym, w szczególności:
           1) niezbędne wyposażenie w budowle i urządzenia techniczne miejsc
             przebywania przedstawicieli poszczególnych gatunków lub grup
             zwierząt,
           2) minimalne warunki przestrzenne dla utrzymywania poszczególnych
             gatunków lub grup zwierząt,
           3) warunki niezbędne dla prowadzenia reprodukcji poszczególnych
             gatunków lub grup zwierząt,
           4) warunki jakie muszą być spełnione dla zapewnienia bezpieczeństwa
             zwierząt i ludzi.
         11. Przeniesienie z ogrodu botanicznego, zoologicznego lub banku genów
           do stanu naturalnego roślin lub zwierząt gatunków zagrożonych
           wyginięciem następuje za zgodą ministra właściwego do spraw
           środowiska.";
42) art. 48 otrzymuje brzmienie:
       "Art. 48. 1. Społecznym organem ochrony przyrody, wykonującym niektóre
              zadania państwowych organów ochrony przyrody w zakresie
              przeciwdziałania naruszeniom przepisów o ochronie przyrody, jest
              Straż Ochrony Przyrody zwana dalej "Strażą".
         2. Nadzór nad Strażą sprawuje minister właściwy do spraw środowiska.
         3. Członkiem Straży, zwanym dalej "strażnikiem ochrony przyrody", może
           być każdy obywatel Rzeczypospolitej Polskiej, który posiada pełną
           zdolność do czynności prawnych i co najmniej średnie wykształcenie,
           nie był karany za przestępstwo oraz odbył szkolenie i złożył egzamin
           ze znajomości zagadnień przyrodniczych oraz przepisów prawnych w
           zakresie niezbędnym do sprawowania tej funkcji.
         4. Szkolenia i egzaminy, o których mowa w ust. 3, są finansowane z
           budżetu ministra właściwego do spraw środowiska.
         5. Działalność Straży na terenie parku narodowego wymaga uzgodnienia z
           dyrektorem parku, na terenie nadleśnictwa z nadleśniczym, a na
           pozostałym obszarze z wojewódzkim konserwatorem przyrody.
         6. Strażnik ochrony przyrody przy wykonywaniu swoich obowiązków jest
           uprawniony do:
           1) informowania o przepisach o ochronie przyrody osób przebywających
             na terenach podlegających ochronie oraz we wszystkich miejscach, w
             których znajdują się przedmioty podlegające ochronie,
           2) pouczania osób naruszających przepisy o ochronie przyrody,
           3) legitymowania osób naruszających przepisy o ochronie przyrody, a
             w razie odmowy okazania dowodu tożsamości zwrócenia się do Policji,
             Straży Parku lub innych właściwych organów o ustalenie ich
             tożsamości,
           4) odbierania za pokwitowaniem i przekazywania właściwym organom
             przedmiotów uzyskanych z naruszeniem przepisów o ochronie przyrody
             oraz narzędzi i środków służących do popełnienia przestępstwa
             przeciwko środowisku lub wykroczenia przeciwko przepisom o ochronie
             przyrody.
         7. Strażnikowi ochrony przyrody przysługują uprawnienia oskarżyciela
           publicznego w sprawach o wykroczenia przeciwko przepisom o ochronie
           przyrody oraz oskarżyciela posiłkowego w sprawach o przestępstwa
           przeciwko środowisku.
         8. Strażnik ochrony przyrody zawiadamia o stwierdzonych naruszeniach
           przepisów o ochronie przyrody właściwe organy państwowe.
         9. Strażnik ochrony przyrody w związku z wykonywaniem swojej funkcji
           korzysta z ochrony prawnej oraz podlega odpowiedzialności karnej na
           zasadach określonych dla funkcjonariuszy publicznych.
         10. Rada Ministrów określi w drodze rozporządzenia organizację Straży
           Ochrony Przyrody, tryb sprawowania nadzoru nad Strażą Ochrony
           Przyrody przez ministra właściwego do spraw środowiska, szczegółowe
           zasady przyjmowania jej członków, tryb szkolenia i egzaminowania
           kandydatów na członków, wzór odznaki i legitymacji strażnika ochrony
           przyrody, a także szczegółowe zasady odbierania oraz postępowania z
           przedmiotami, o których mowa w ust. 6 pkt 4. Tworzenie Straży
           Ochrony Przyrody powinno się opierać na organizacjach społecznych,
           których statutowym celem jest ochrona przyrody, zaś szkolenia i
           egzaminy kandydatów na strażników ochrony przyrody powinny
           organizować właściwe organy ochrony przyrody.
         11. Minister właściwy do spraw środowiska nadaje w drodze
           rozporządzenia statut Straży Ochrony Przyrody mając na uwadze
           potrzebę zapewnienia sprawnego i skutecznego działania Straży w
           służbie ochrony przyrody.";
43) w art. 49 dodaje się ust. 6 w brzmieniu:
     "6. Do działalności społecznych opiekunów przyrody na obszarach objętych
       formami ochrony przyrody stosuje się odpowiednio przepis art. 48 ust.
       5.";
44) w art. 50:
   a) skreśla się ust. 1,
   b) ust. 2 otrzymuje brzmienie:
     "2. Na obrzeżach chronionych kompleksów przyrodniczych oraz w pobliżu
       chronionych tworów przyrody należy umieszczać tablice obwieszczające o
       ograniczeniach i zakazach, wprowadzonych w myśl przepisów rozdziału 4,
       lub inne oznakowania informujące o poddaniu pod ochronę.",
   c) dodaje się ust. 2a w brzmieniu:
      "2a. Minister właściwy do spraw środowiska, w drodze rozporządzenia,
         określi wzory tablic uwzględniając potrzebę ujednolicenia wzoru tablic
         na terenie kraju, określając kształt i ich wielkość, materiał z
         jakiego zostaną wykonane, tło tablic, wielkość i kolor liter oraz
         miejsca umieszczania tablic.";
45) w art. 52 ust. 4 otrzymuje brzmienie:
     "4. Szkody powodowane przez zwierzęta zaliczane do gatunków łownych,
       występujące w parkach narodowych, strefach ochrony zwierząt oraz w
       rezerwatach przyrody szacuje się oraz dokonuje się wypłaty odszkodowań
       według zasad określonych w ustawie z dnia 13 października 1995 r. -
       Prawo łowieckie (Dz.U. Nr 147, poz. 713, z 1997 r. Nr 14, poz. 72, Nr
       60, poz. 369, Nr 88, poz. 554, Nr 110, poz. 715, Nr 133, poz. 884, z
       1998 r. Nr 106, poz. 668 oraz z 1999 r. Nr 40, poz. 401).";
46) w art. 52 dodaje się ust. 5 i 6 w brzmieniu:
     "5. Szacowanie szkód w strefie ochrony zwierzyny łownej należy do zadań
       Służby Parku Narodowego, a w rezerwatach do organu sprawującego nadzór
       nad rezerwatem.
     6. Odszkodowania za szkody spowodowane przez zwierzynę w strefie ochrony
       zwierzyny łownej pokrywane są ze środków parku narodowego, a za szkody
       spowodowane w rezerwatach przyrody ze środków budżetowych wojewody.";
47) w art. 58:
   a) w ust. 1 wyrazy "o których mowa w art. 36 i art. 37 ust. 1" zastępuje się
     wyrazami "obowiązujące na obszarach chronionych oraz w stosunku do roślin,
     zwierząt objętych ochroną gatunkową ustanowioną przez właściwy organ oraz
     w stosunku do siedlisk przyrodniczych",
   b) w ust. 2:
      - w pkt 2 wyrazy "25 000 złotych" zastępuje się wyrazami "pięciokrotnego
       przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego brutto, ogłaszanego przez
       Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego za kwartał poprzedzający kwartał,
       w którym nastąpiło wykroczenie",
     - po pkt 2 dodaje się pkt 3 w brzmieniu:
         "3) przepadek albo odesłanie rośliny lub zwierzęcia do państwa
           eksportującego na koszt właściciela.",
   c) dodaje się ust. 3 w brzmieniu:
         "3. Zwierzęta lub rośliny, ich części oraz produkty pochodne, wobec
           których orzeczono przepadek, podlegają przekazaniu podmiotowi
           uprawnionemu do ich posiadania, wskazanemu przez wojewodę właściwego
           ze względu na miejsce popełnienia wykroczenia. W przypadku gatunków
           zwierząt lub roślin obcych rodzimej faunie i florze podmiot
           uprawniony do ich posiadania wskazuje minister właściwy do spraw
           środowiska.";
48) użyte w odpowiednim przypadku w art. 6 pkt 1, art. 7 ust. 1 i 2, art. 10 pkt
  1, art. 16 ust. 2 i 4, art. 21 ust. 1 i 2 wyrazy "Minister Ochrony
  Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa" zastępuje się użytymi w
  odpowiednim przypadku wyrazami "minister właściwy do spraw środowiska".

                                     Art. 2.
W ustawie z 21 sierpnia 1997 r. o ochronie zwierząt (Dz.U. Nr 111, poz. 724, z
1998 r. Nr 88, poz. 554, Nr 106, poz. 668, Nr 113, poz. 715 oraz z 2000 r. Nr
12, poz. 136) wprowadza się następujące zmiany:
1) art. 26 skreśla się;
2) w art. 33:
   a) ust. 1 otrzymuje brzmienie:
     "1. Uśmiercanie zwierząt może być uzasadnione wyłącznie:
        1) potrzebą gospodarczą,
        2) względami humanitarnymi,
        3) koniecznością sanitarną,
        4) nadmierną agresywnością, powodującą bezpośrednie zagrożenie dla
         zdrowia lub życia ludzkiego,
        5) potrzebami nauki, z zastrzeżeniem przepisów rozdziału 9,
        6) wykonywaniem zadań związanych z ochroną przyrody na obszarach parków
         narodowych i rezerwatów przyrody,",
   b) dodaje się ust. 3a w brzmieniu:
     "3a. Gdy bezzwłoczne uśmiercenie zwierzęcia jest niezbędne do realizacji
       zadań związanych z ochroną przyrody na obszarze parku narodowego,
       potrzebę uśmiercenia zwierzęcia stanowiącego zagrożenie stwierdza w
       decyzji administracyjnej dyrektor parku narodowego, na obszarze którego
       znajduje się to zwierzę. Uprawnionymi do wykonania decyzji są
       upoważnieni przez dyrektora parku narodowego pracownicy wchodzący w
       skład Służby Parków Narodowych.",
   c) ust. 4 otrzymuje brzmienie:
     "4. W sytuacji, o której mowa w ust. 3 i 3a, dopuszczalne jest użycie
       broni palnej przez osobę uprawnioną.";
3) w art. 36 ust. 2-4 skreśla się.

                                     Art. 3.
Parki narodowe utworzone przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy stają się
parkami narodowymi w rozumieniu ustawy, o której mowa w art. 1, w brzmieniu
nadanym niniejszą ustawą.
                                        
                                     Art. 4.
Plany ochrony parków narodowych zatwierdzone przed dniem wejścia w życie
niniejszej ustawy obowiązują dyrektorów parków narodowych, w zakresie realizacji
celów ochrony przyrody w rozumieniu art. 2 ust. 2, do czasu ustanowienia planów
w trybie art. 13 a ust. 5, lecz nie dłużej niż w ciągu roku od dnia jej wejścia
w życie.
                                        
                                     Art. 5.
Rady naukowe parków narodowych utworzone przed dniem wejścia w życie niniejszej
ustawy stają się radami parków narodowych.
                                        
                                     Art. 6.
1. Rezerwaty przyrody utworzone do dnia 31 grudnia 1998 r. na podstawie
  dotychczasowych przepisów stają się rezerwatami przyrody w rozumieniu art. 1
  pkt 19 lit. b niniejszej ustawy.
2. W okresie roku od dnia wejścia w życie ustawy właściwi wojewodowie ogłoszą w
  dzienniku urzędowym województwa wykaz rezerwatów przyrody, o których mowa w
  ust. 1. Rezerwat przyrody położony na obszarze kilku województw wykazuje
  wojewoda, na którego obszarze działania znajduje się największa część
  rezerwatu przyrody, w porozumieniu z właściwymi wojewodami.
3. Dla rezerwatów przyrody, dla których nie sporządzono planów ochrony, a
  utworzonych przed wejściem w życie ustawy, organ właściwy sporządzi je nie
  później niż w ciągu 5 lat od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy.

                                     Art. 7.
Parki krajobrazowe, obszary chronionego krajobrazu, pomniki przyrody utworzone
na podstawie dotychczasowych przepisów stają się parkami krajobrazowymi,
obszarami chronionego krajobrazu, pomnikami przyrody w rozumieniu niniejszej
ustawy.

                                     Art. 8.
Pracownicy Służby Parków Narodowych i Służby Parków Krajobrazowych mogą używać
umundurowanie oraz przedmiotów uzupełniających mundury i oznak według
dotychczasowo obowiązujących wzorów, do czasu wyczerpania ich zapasów, nie
dłużej niż 18 miesięcy od wejścia w życie ustawy.

                                     Art. 9.
W ciągu 18 miesięcy od dnia wejścia w życie rozporządzenia, o którym mowa w art.
27d ust. 5, w odniesieniu do roślin lub zwierząt gatunków obcych rodzimej florze
lub faunie objętych ochroną posiadacze upraw tych roślin, hodowli lub chowu tych
zwierząt mają obowiązek zgłosić je do zarejestrowania.

                                    Art. 10.
Do spraw wszczętych, a nie zakończonych przed dniem wejścia w życie ustawy,
stosuje się przepisy dotychczasowe.

                                    Art. 11.
Do czasu wydania przepisów wykonawczych przewidzianych w ustawie zachowują moc
przepisy dotychczas obowiązujące, jeżeli nie są z nią sprzeczne, nie dłużej
jednak niż przez okres 6 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy.

                                    Art. 12.
Do czasu wydania przewidzianych w ustawie przepisów wykonawczych dotyczących
Straży Ochrony Przyrody, Straż Ochrony Przyrody zachowuje dotychczasową
organizację oraz zasady i tryb szkolenia, egzaminowania i przyjmowania członków,
a także wzór odznaki i legitymacji strażnika ochrony przyrody.
                                        
                                    Art. 13.
Minister właściwy do spraw środowiska ogłosi w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej
Polskiej, jednolity tekst ustawy z dnia 16 października 1991 r. o ochronie
przyrody, z uwzględnieniem zmian wynikających z przepisów ogłoszonych przed
dniem wydania tekstu.

                                    Art. 14.
Ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.